ΕΠΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΙΔΕΕΣ
Επτά χρόνια συμπληρώνονται την επόμενη εβδομάδα από τη χρονική αφετηρία έναρξης λειτουργίας του πρώτου Ελληνικού μπλόγκ, σύμφωνα τουλάχιστον με τα λεγόμενα του ίδιου του μπλόγκερ, του Νίκου Χιώλου.
Στις 3.11.2002 όταν ο Νίκος ήταν ήδη 4 χρόνια στις ΗΠΑ για σπουδές δημιούργησε "το αεροπλάνο" (www.toaeroplano.gr, σήμερα ανενεργό) και με τις γνώσεις του στις πολιτικές επιστήμες και την επικοινωνία θέλησε να κάνει αυτό που στην Αμερική είχε δημιουργήσει τότε κιόλας αρκετό θόρυβο.
Χρησιμοποιώντας τη νέα τεχνολογία του διαδικτύου προσπάθησε να παρέμβει στο πεδίο της ενημέρωσης, με την ευρεία έννοια, και να προτείνει ως άτομο τη δική του θεματολογία τοποθετούμενος με τα σχόλιά του σε θέματα που εκείνος θεωρούσε επίκαιρα και ενδιαφέροντα.
Το ίδιο έκαναν χιλιάδες πλέον απλοί πολίτες χρησιμοποιώντας τους κανόνες και την ευκολία του μπλόγκιν ως μια μετεξέλιξη των προσωπικών σελίδων και των διαδικτυακών κοινοτήτων που είχαν παρουσιαστεί ήδη από τα πρώτα χρόνια της εμφάνισης του παγκόσμιου ιστού (web).
Αν για εκείνες τις πρώτες προσωπικές σελίδες χρειαζόσουν να ξέρεις να χειρίζεσαι έστω κάποια δωρεάν ψηφιακά εργαλεία δημιουργίας ιστοσελίδων (πχ MS Personal Frontpage) αλλά και να μπορείς να διατηρείς ένα πρόχειρο τουλάχιστον ευρετήριο ανεύρεσης του περιεχομένου του ιστοτόπου σου (πράγμα ιδιαίτερα δύσκολο), στην ιδέα του μπλόγκιν δεν είναι απαραίτητο κάτι άλλο παρά να έχεις επαρκή γνώση χρήσης υπολογιστή.
Το βάρος του ευρετηρίου αναιρείται από τη λογική του ημερολογίου. Κάθε νέα ανάρτηση δημοσιεύεται μετά την χρονικά προηγούμενη.
Από επιχειρηματική σκοπιά η εξέλιξη αυτή ήρθε διότι όσοι είχαν επενδύσει σε υποδομές παροχής internet κατάλαβαν πολύ γρήγορα ότι για να καλύψουν την τεράστια χωρητικότητα των οπτικών ινών με όγκο ψηφιακών πληροφοριών θα έπρεπε να αναβαθμίσουν σε ποσότητα και ποιότητα το περιεχόμενο του διαδυκτιακού προϊόντος κάτι όμως που ήταν αδύνατο να γίνει από τις ίδιες τις εταιρείες.
Έτσι ο απλός χρήστης μετατράπηκε, με μια πολύ πετυχημένη συνταγή εμπορευματοποίησης της κοινωνικότητας του ανθρώπου, τόσο σε παραγωγό όσο και καταναλωτή επικοινωνίας.
Αυτό το γεγονός όμως προκάλεσε μια κατακλυσμιαία αλλαγή.
Δόθηκε η δυνατότητα να δημιουργηθούν πρώτον, συνθήκες αρχαίας Αγοράς με απρόσμενα αποτελέσματα αναγέννησης της Δημοκρατίας, με επακόλουθο την εισαγωγή τριγμών στα προστατευμένα πολιτικά συστήματα και καθεστώτα, αλλά και δεύτερον, να διευκολυνθούν οι ψηφιακές εκδηλώσεις τύπου αρχαίας Αρένας κάθε είδους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Καθώς το ένα αποτέλεσμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ενάντια στο άλλο, δίνεται έτσι πάτημα στους νομοθέτες να ελέγξουν καλόπιστα ή κακόβουλα το μέσο.
Η ΜΠΛΟΓΚΟΣΦΑΙΡΑ
Μια πρόσφατη προσέγγιση από τον Παναγιώτη Παπαϊωάννου στη εφημερίδα Ημερησία ειδικά για τα μπλόγκς βάζει πάντως τα πράγματα σε κάποια λογική τάξη:
Πέντε ερωτήσεις και απαντήσεις για τα blog
Του Παναγιώτη Παπαϊωάννου
Τα «ιστολόγια», ή «ηλεκτρονικά ημερολόγια» όπως ήταν ο πρώτος αδόκιμος όρος που χρησιμοποιήθηκε για την απόδοση των blog στην ελληνική γλώσσα, θεωρούνται από πολλούς ως ο κατεξοχήν τρόπος έκφρασης που αποδεικνύει τον δημοκρατικό χαρακτήρα του Ιντερνετ και την ελευθερία της έκφρασης που πρεσβεύει το μέσο.
Τι είναι τα blog;
Τα blog αποτελούν στην ουσία την ανάρτηση ιδεών, σκέψεων και απόψεων μεμονωμένων χρηστών στον κυβερνοχώρο, τα οποία πλέον εμπλουτίζονται και με φωτογραφίες, βίντεο, φόρουμ για ανταλλαγές απόψεων και σχολίων, καθώς και συνδέσεις με άλλα blog ή ιστοσελίδες. Τα blog στη σημερινή τους μορφή αποτελούν μετεξέλιξη των weblogs, τα οποία στα τέλη του περασμένου χρόνου συμπλήρωσαν μία δεκαετία ζωής, καθώς τον Δεκέμβριο του 1997 έκανε την εμφάνισή της η πρώτη ιστοσελίδα του είδους, το «Robot Wisdom». Εκτοτε, η «μπλογκόσφαιρα», όπως αποκαλείται το σύνολο των blog που μπορεί κανείς να βρει στο διαδίκτυο, σημείωσε εκρηκτική ανάπτυξη, καθώς από το 2000 και μετά έκαναν την εμφάνισή τους εκατομμύρια blog σε όλο τον κόσμο.
Πώς δημιουργείται ένα blog;
H δημιουργία ενός blog είναι εξαιρετικά εύκολη για οποιονδήποτε χρήστη με στοιχειώδεις γνώσεις πληροφορικής και χρήσης του διαδικτύου. Για τη δημιουργία ενός blog απαιτείται η εγγραφή σε μία υπηρεσία που παρέχει δυνατότητες για την ανάρτηση ενός ιστολογίου, με τον διαχειριστή του να επιλέγει αν θέλει να διατηρεί την ανωνυμία του, ή να εκθέτει ενυπόγραφα τις απόψεις του. Η διαδικασία είναι απλή, δωρεάν και δεν απαιτεί συνδρομή.
Γιατί γίνεται τόσος θόρυβος ;
Σήμερα, σε πολλές περιπτώσεις τα blog θεωρούνται ένας εναλλακτικός τρόπος ενημέρωσης, ενώ οι οπαδοί τους υποστηρίζουν ότι είναι περισσότερο ανεξάρτητα και ελεύθερα από τα παραδοσιακά ΜΜΕ, εφημερίδες, τηλεόραση και ραδιόφωνο. Ωστόσο, στην πορεία του χρόνου έχουν προκύψει συχνά μεγάλα προβλήματα όσον αφορά στο περιεχόμενο πολλών blog και στο «παρασκήνιο» πίσω από τη λειτουργία τους και τους διαχειριστές τους. Σε πολλές περιπτώσεις, οι προσπάθειες ελέγχου και «φίμωσης» ορισμένων blog έχουν σταθεί αφορμή για καταγγελίες περί κρατικού παρεμβατισμού στη λειτουργία του Internet και σε κατηγορίες για καταπάτηση της ελευθερίας της έκφρασης.
Εχει κάποιος τον έλεγχο;
Το νομοθετικό πλαίσιο για τη λειτουργία των blog είναι θολό και ασαφές τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Βάσει της διεθνούς εμπειρίας, ο πάροχος που φιλοξενεί ένα blog δεν φέρει την ευθύνη για το περιεχόμενό του, αλλά ο συγγραφέας του. Στην ουσία του προβλήματος, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές «γκρίζες ζώνες» όσον αφορά στον έλεγχο του περιεχόμενου που περιλαμβάνουν τα ιστολόγια, αλλά και στη δυνατότητα των αρμοδίων αρχών να παρέμβουν σε περίπτωση που αυτό κριθεί αναγκαίο.
Απειλούν τα blogs τα «παραδοσιακά» Μ.Μ.Ε.;
Είναι γεγονός ότι τα blogs αντιμετωπίζονται από μία μεγάλη μερίδα του κοινού, ιδιαίτερα στο εξωτερικό, ως μία εναλλακτική και ανεξάρτητη πηγή ενημέρωσης. Σε αυτό έχει βοηθήσει σημαντικά η αμεσότητα του internet αλλά και η ταχεία ανταπόκριση των bloggers στη μετάδοση γεγονότων. Ενώ πρόσφατα το CNN εγκαινίασε την υπηρεσία «i-Report», η οποία επιτρέπει την αναμετάδοση γεγονότων από τους ίδιους τους χρήστες. Ωστόσο, οργανώσεις όπως η Διεθνής Αμνηστία και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα έχουν ήδη δημιουργήσει «μαύρες λίστες» με χώρες οι οποίες παρεμβαίνουν συστηματικά στην ελεύθερη διακίνηση ιδεών και απόψεων στο διαδίκτυο.
Το φαινόμενο των ιστολογίων στην ψηφιακή πραγματικότητα
Τα τελευταία χρόνια τα blog εξελίχθηκαν σε ένα πραγματικό φαινόμενο της ψηφιακής πραγματικότητας, αγγίζοντας κάθε πτυχή της καθημερινότητας και αποκτώντας τεράστια δυναμική και αποδοχή από την πλευρά των χρηστών.
Το 1998, η επονομαζόμενη «μπλογκόσφαιρα» αριθμούσε μόλις 23 ιστοσελίδες αυτής της μορφής. Σήμερα, η εταιρεία ηλεκτρονικών μετρήσεων Technorati εκτιμά ότι ο αριθμός των ενεργών blog στο διαδίκτυο κυμαίνεται γύρω στα 100 εκατ. παγκοσμίως. Σύμφωνα με την εταιρεία, κάθε ημέρα υπολογίζεται ότι δημιουργούνται περί τα 120.000 νέα blog, ενώ εκτιμάται ότι στα υπάρχοντα blog αναρτώνται περί τα 17 νέα σχόλια ανά δευτερόλεπτο, τουτέστιν περί το 1,5 εκατ. σχόλια σε ημερήσια βάση.
Τα ιστολογια έχουν πλέον κερδίσει ένα ρόλο ως εναλλακτικό ΜΜΕ, καθώς προβάλλονται ως ανεξάρτητα και αδιάβλητα σε σχέση με τα παραδοσιακά ΜΜΕ, δημιουργώντας τη νέα έννοια της «δημοσιογραφίας των πολιτών». Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των τσουνάμι στον Ειρηνικό, όπου τα blog αποτέλεσαν κατά τις πρώτες ώρες το μοναδικό μέσο επικοινωνίας.
Οι bloggers, όπως αποκαλούνται οι συγγραφείς τον «ιστολογίων», αναπτύσσουν έντονη κοινωνική δραστηριότητα, συμβάλλοντας στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για θέματα ευρύτερου ενδιαφέροντος. Στην Ελλάδα, όπου εκτιμάται ότι λειτουργούν περί τα 30.000 blog, οι bloggers έκαναν αισθητή την παρουσία τους με τις κινητοποιήσεις για τη δημοσιοποίηση των προβλημάτων που στοίχισαν τη ζωή στη νεαρή Αμαλία Καλυβινού, προκαλώντας ένα πρωτοφανές κύμα online αλληλεγγύης και υποστήριξης στο πρόσωπό της, για την ενημέρωση αναφορικά με τη λεγόμενη «γενιά των 700 ευρώ» και φυσικά με τα συλλαλητήρια για τις καταστροφικές πυρκαγιές που έπληξαν τη χώρα το καλοκαίρι του 2007.
Κίτρινα blog και ενημέρωση: Οι γνώμες χρηστών
Μιλούν στην «Η» δύο πιονιέροι της ενημέρωσης μέσω ηλεκτρονικού ιστολογίου. Ο Νίκος Χιώλος, είναι συντάκτης του πρώτου blog στο ελληνικό ίντερνετ και ο Γρηγόρης Μηλιαρέσης διέθετε blog από το 1997:
Αυθόρμητη σκέψη
Δεν υπάρχει τίποτα να φοβηθούμε από τα blogs. Ισα ίσα, πρόκειται για ένα μέσο που μας επιτρέπει να αναπτύξουμε κώδικες επικοινωνίας που δίνουν έμφαση στον διάλογο, τη συντομία και την πιο αυθόρμητη σκέψη. (Ν. Χιώλος)
Ελεγχος
Τα blogs επιτρέπουν σε ειδήμονες κάθε λογής να επικοινωνήσουν με το κοινό όπως και να ελέγξουν και να κριτικάρουν τα παραδοσιακά ΜΜΕ. Αυτό μόνο καλό μπορεί να κάνει σε όλους μας και δη στα παραδοσιακά ΜΜΕ. (Ν.Χ.)
Εκφραση
«Μου αρέσει να με διαβάζουν και να σχολιάζουν αυτά που γράφω - αυτό είναι το blogging: προσωπική έκφραση. Ως εκ τούτου, τα περί ελέγχου δεν είναι σωστά ή λάθος - είναι άσχετη απάντηση σε άσχετη ερώτηση». (Γρ. Μηλιαρέσης)
ΕΣΗΕΑ
Οσοι δημοσιογράφοι διαχειρίζονται, συμμετέχουν ή συνεργάζονται, σε ιστοτόπους θα πρέπει να έχουν ταυτότητα και οπωσδήποτε να σέβονται τους κανόνες της δημοσιογραφικής δεοντολογίας στην κατεύθυνση της αυτοδέσμευσης.
Ο στρατός των blogger
Κάθε μπλόγκερ δεν είναι ένας δημοσιογράφος, κάθε μπλόγκερ είναι και ένας εκδότης. Σήμερα είναι γύρω στους τριάντα χιλιάδες, σε ένα μήνα θα είναι ολόκληρος στρατός. Θα φιμώνεις έναν, θα πετάγονται δέκα. (pitsirikos, 25/2/2008)
ΤΟ ΑΕΡΟΠΛΑΝΟ
Αν και "το αεροπλάνο", το πρώτο Ελληνικό μπλόγκ του Νίκου Χιώλου άντεξε μόλις 32 εβδομάδες, από τις 3.11.2002 έως τις 9.7.2003 (τουλάχιστον αυτό το αρχείο διαθέτουμε), τη σκυτάλη πήραν πάρα πολλοί άλλοι μπλόγκερς γράφοντας το δικό τους κεφάλαιο στο Ελληνικό ανεξάρτητο μπλόγκιν στην αναπόφευκτη πορεία προς την εξαφάνιση και αντικατάστασή του από κάτι που δεν ξέρουμε ακόμη τι θα εξελιχθεί να είναι.
Στη συνέχεια, για ιστορικούς λόγους αλλά και για να παραμένουν ενεργές στην μπλογκόσφαιρα (με την προϋπόθεση ότι αυτή είναι και η θέληση του συγγραφέα), όλες οι αναρτήσεις του Νίκου Χιώλου όπως ακριβώς είχαν δημοσιευτεί μεταξύ 2002 και 2003 στο μπλόγκ του "το αεροπλάνο".
Σε επόμενη ανάρτηση θα δημοσιεύσουμε τα ενδιαφέροντα άρθρα που υπήρχαν στο μπλόγκ σε ξεχωριστή ενότητα.
[Σημ. Κάποιες από τις συνδέσεις (links) του κειμένου είναι σήμερα ανενεργές. Επίσης δεν δημοσιεύουμε τις φωτογραφίες που παρουσιάστηκαν στο μπλόγκ ωστόσο παραθέτουμε τις λεζάντες και τα σχόλια που αναφέρονται σε αυτές. Τα κείμενα είναι αρκετές σελίδες που σημαίνει ότι θα έχετε να διαβάζετε όλο το Σαββατοκύριακο και θα θυμηθείτε, λίγο έστω, τα επίκαιρα του 2002-2003.]
